Dili, Loron 1 fulan-juñu tinan 2021- Sua Eselénsia Primeiru-Ministru Taur Matan Ruak, akompañadu ho Ministru Prezidénsia Konsellu Ministru, Fidélis Manuel Leite Magalhães tersa-feira dadeer ne’e iha rezidénsia Farol- Dili, simu audiénsia Eis Prezidente Repúblika no Laureadu Nobel ba Pás, Dr. José Ramos Horta, hodi troka hanoin kona-ba luta kontra virus SARS-CoV-2 ka pandemia COVID-19 no liuliu kona-ba kampaña nasionál imunizasaun kontra COVID-19 ne’ebé daudaun ne’e la’o hela.

Hafoin audiénsia hotu, Eis Prezidente Ramos Horta esplika, iha nia enkontru ho Xefe Ezekutivu, nia konkorda ho desizaun Primeiru-Ministru nian katak ema sira ne’ebé vasina ona dala rua sei livre halo sirkulasaun iha teritóriu laran sem teste restreiu, tanba ema hirak ne’e iha ona imunidade 90% no la perigu ona hada’et virus ba ema seluk, maibé nia sujere atu kontinua uja maskra no distansiamentu.

“Ha’u mai halo vizita oan ida ba señór Primeiru Ministru i Dr. Fidélis Magalhães, Ministru Koordenador Prezidénsia Konsellu Ministru, ko’alia kona-ba COVID-19 no vasina, Señór Primeiru-Ministru hatene, semana sia nia laran ha’u buka husi kotuk ajuda para mobiliza vasina barak liután mai para atu susesu i evita pandemia ne’e sai boot tebetebes iha Timor-Leste tenke aselera vasina tanba pandemia ne’e maka’as loos iha India, Nepal no agora Malázia. Ita-boot sira karik hare informasaun horisehik i ohin Malázia agora pior liután, Índia ne’e ita-nia viziñu, tama tiha ona iha Tailândia, tama tiha ona iha Indonézia ne’e duni tenke aselera vasina, i ha’u kontente rona doutor sira, téknika sira halo administrasaun ezekusaun vasina ne’e konsege aumenta to’o 4 mil ital por dia, ne’e di’ak tebetebes, signifika iha tempu badak liu bele vasina 80% ba populasaun, laiha dalan seluk atu halo prevensaun ba vasina, dalan sientífiku médiku mak ne’e, vasina i kontinua ho maskra, distansiamentu, maibé ha’u mós hateten ba Señór Primeiru-Ministru, ha’u konkorda ho desizaun Primeiru Ministru nian, sé mak halo ona vasina dala rua bele viajem avontade iha teritóriu nasionál ne’e, Governu la halo desizaun ne’e arbiru,”

Nia hatutan, sempre akompaña mundu kona-ba propagasaun COVID-19 no vasina, aleinde konsulta ho sientista oioin hosi Israel, Alemaña kona-ba COVID-19, hodi hateten vasina AstraZeneca ne’e 90% efetivu proteje ema sira ne’ebé simu ona vasina kompleta dala rua,

Ramos Horta mós haktuir, nia mós sujere ba Primeiru-Ministru atu fokus mós vasina ba negosiante ki’ik sira, hanesan motorista, táxi, mikrolet, bus, Angguna, no kamioneta sira hodi bele fasilita ekonomia ki’ik sira bele la’o fila fali, tanba wainhira grupu sira ne’e vasina ona dala rua signifika roda ekonomia ki’ik bele la’o normal fali ona, i Primeiru-Ministru mós simu di’ak ideia ne’e.

“Ha’u mós hateten ba Primeiru-Ministru inisiativa Governu ne’e di’ak tanbasá, sei ita-nia alin tiga roda sira no motorista mikrolet, angguna, truk,  sei sira mós hetan vasina entaun ita-nia ekonomia komesa la’o, tiga roda sira la’o avontade i ha’u hateten favór envez halo tuir de’it programa ne’ebé Governu halo tiha ona, sé mak prioridade halo vasina ne’e kontinua di’ak maibé hateten nune’e prioridade agora tiga roda, taxi, truk vendedór ambulante sira ou tia sira iha merkadu Taibesi, sei hakarak Governu hakat ba iha Taibesi merkadu laran vasina hotu-hotu iha ne’ebá i ne’e signifika saida,  iha tempu badak ekonomia rurál i ekonomia ki’ik ne’e komesa book an por ezemplu foin daudaun ha’u ba iha Atabae,  hanesan uluk sempre para iha ne’ebá sosa sasán kuaze ké mamuk loos iha fatin besik Loes ne’e restaurante mamuk loos, ema fa’an ai-fuan kuaze ké laiha, iha uitoan ha’u sosa tanbasá,  tanba konfinamentu oho ekonomia, entaun iha vasina ona ita haree vasina prioridade ba setór produtivu nian tiga roda, taxi, mikrolete, truk sira ne’ebé mai husi Maubisse, Vikeke ba mai ne’e sira bele sírkula avontade ho seguransa, portantu Primeiru Ministru simu ideia ne’e di’ak sei ko’alia ho tékniku sira para haree”. HOTU

# MédiaGPM